iện trên địa bàn tỉnh có 475 hợp tác xã (HTX) với gần 35.000 thành viên, người lao động, trong đó có 265 HTX thuộc lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp hoạt động nhỏ lẻ, manh mún. Phần lớn các HTX chỉ cung ứng các dịch vụ "đầu vào" cho xã viên, như: Vật tư, nguyên phụ liệu… chứ chưa chú trọng đến phối hợp sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cho các thành viên.

Anh Đỗ Minh Hải, Giám đốc HTX Tứ Đại (huyện Hoành Bồ) kiểm tra và đánh giá chất lượng cam Vinh của HTX trước khi thu hoạch vụ năm 2017.

HTX Tứ Đại (huyện Hoành Bồ) là một trong rất ít những HTX đáp ứng được tiêu chí và yêu cầu trong liên kết với doanh nghiệp để tiêu thụ sản phẩm tại tỉnh hiện nay. HTX hiện có diện tích gần 10ha trồng cam Vinh, bưởi da xanh, ổi Đài Loan… theo hướng an toàn. Được biết, từ năm 2016, HTX đã liên kết với Công ty TNHH VinEco - thành viên của Tập đoàn Vingroup, đơn vị chuyên cung cấp sản phẩm cho hệ thống siêu thị Vinmart. Theo thỏa thuận, HTX sẽ trồng và chăm sóc theo quy trình của Tập đoàn Vingroup. Phía Công ty TNHH VinEco sẽ có cán bộ giám sát quy trình sản xuất của HTX. Đến thời gian thu hoạch, Công ty TNHH VinEco sẽ nhập toàn bộ sản phẩm của HTX với giá thành ổn định.

Đây là HTX đầu tiên của Quảng Ninh cung cấp sản phẩm cho hệ thống siêu thị Vinmart trên địa bàn cả nước. Với sự liên kết này, HTX Tứ Đại sẽ không lo đầu ra sản phẩm, năm 2017 HTX cung cấp cho Công ty TNHH VinEco khoảng 70 tấn quả với doanh thu trên 3 tỷ đồng, tạo việc làm, thu nhập ổn định cho thành viên và người lao động.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX, tăng cường sự liên kết chặt chẽ giữa các HTX với thành viên, thời gian qua UBND tỉnh đã ban hành nhiều kế hoạch, quyết định nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, HTX. Như Kế hoạch 667/KH-UBND ngày 5/2/2016 về phát triển HTX trong chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ninh. Trong đó, giao cho 7 địa phương xây dựng các mô hình HTX, doanh nghiệp với người nông dân trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ, xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm có lợi thế của địa phương gắn với chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” (OCOP) của tỉnh.

Hay Quyết định số 899/QĐ-UBND ngày 29/3/2017 về quy định điều kiện áp dụng chính sách khuyến khích phát triển sản xuất hàng hóa nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2017 - 2020; Kế hoạch số 31/KH-UBND ngày 31/8/2017 về phát triển HTX trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2017 - 2020 giao cho các địa phương xây dựng mô hình liên kết.

HTX vẫn khó tiếp cận với thị trường bán lẻ.

Tuy nhiên, tất cả các chủ trương trên đến nay vẫn chưa đạt được hiệu quả như kỳ vọng. Lý giải về nguyên nhân này, ông Lê Trung Thành, Trưởng Ban Chính sách phát triển HTX (Liên minh HTX tỉnh) cho rằng: Trong phát triển kinh tế HTX thì vai trò của các cấp chính quyền địa phương rất quan trọng, nhưng thực tế ở nhiều địa phương hiện nay vẫn chưa có sự quan tâm nhiều nên dành rất ít nguồn lực hỗ trợ các HTX phát triển. Trong khi đó, năng lực của HTX hiện nay hạn chế, hoạt động sản xuất quy mô nhỏ lẻ, manh mún, tăng trưởng chậm, hiệu quả không cao; một số thành viên, người dân chưa đổi mới còn trông chờ, ỷ lại, chưa áp dụng Luật HTX mới trong tổ chức quản lý, định hướng hoạt động sản xuất kinh doanh… Yếu tố trên cũng là nguyên nhân mà các chủ trương, chính sách của tỉnh nhằm hỗ trợ thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể,  HTX vẫn chưa phát huy trong thực tế.

Để thực hiện hiệu quả việc xây dựng mối liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cũng như chủ trương, chính sách của tỉnh ban hành thúc đẩy kinh tế HTX phát triển, theo ông Vũ Công Lực, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, các cấp sở, ngành, chính quyền địa phương cần thực hiện nghiêm các chính sách hỗ trợ khuyến khích phát triển kinh tế tập thể của trung ương và tỉnh. Đồng thời, tạo cơ chế chính sách thu hút doanh nghiệp, nhà đầu tư, nhà khoa học cùng với HTX, nông dân tham gia xây dựng chuỗi giá trị sản xuất trong mô hình liên kết.

Cùng với đó, cần dành nguồn lực của trung ương, của tỉnh và địa phương hỗ trợ một phần cho HTX để xây dựng mô hình liên kết, phát huy nội lực, đổi mới phương thức hoạt động, đảm bảo quyền lợi, đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động. Qua đó, giúp HTX tăng lợi nhuận, lợi ích của thành viên, và có chiến lược phát triển cụ thể, xây dựng được các chuỗi giá trị khép kín để thu hút người dân tham gia.

Báo Quảng Ninh./.